PANDEMİ SÜRECİNDE PSİKOSOSYAL ETKİLER İLE NASIL MÜCADELE EDİLİR?

Günümüzde yeni tanımlanmış olan bir virüs salgınının (SARS-CoV2, Covid-19 hastalığı) hızlıca günler haftalar içinde pandemi seviyesinde karşımıza çıkmasıyla birlikte yaşam döngümüzde kendi tercihlerimiz dışında gelişen bir süreç başladı.
 
Etken olan virüse karşı önleyici herhangi bir aşının ve kesin tedavi edici bir ilacın olmaması, hastalanma ve ölüm oranının yüksek olması ile bu süreç kaçınılmaz bir şekilde küresel bir sağlık sorunu olarak yaşanmaya başlanmıştır.
 
Bir enfeksiyonun dünyada birçok ülkede veya kıtada benzer şekilde yayılıp hastalık etkisini göstererek insan sağlığını tehdit edecek şekilde yani pandemi seviyesinde salgın yapması eş zamanlı olarak karantina veya tecrit günlerinin başlatılması gereğini oluşturmuştur.

Psikiyatride tanımlandığı gibi travmatik veya beklenmedik her üzücü olaylar karşısında -epidemi ve pandemi süreçlerinde olduğu gibi- kaçınılmaz bir şekilde önce inkar aşaması yaşanır. Kabullenmekte zorlanma, sonrasında öfke ve duygu durum bozukluğu yani depresyona bağlı semptomlar yaşanmaya başlar. Bu tepkisel durum son aşamasında artık her şeyi kabullenme ve pozitif bakma dönemine daha verimli olabilme arayışı evresine geçer. Bu aşamaları hızlı geçirmek çok önemlidir. 
 
Anksiyetenin (kaygı bozukluğu) yoğun ve uzun süreli olması tüm psikolojik, fizyolojik dengemizi ve bağışıklık sistemimizi etkiler. En çok etkilenen iştah değişiklikleri, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, uyku bozuklukları, halsizlik, isteksizlik ve bedensel yakınmalardır. 
 
Fiziksel mesafeden kaynaklanan yalnızlık ve iş yaşamından uzaklaşmak gibi ekonomik zorluklar nedeni ile psikolojik etkilenme daha da belirgin hale gelecektir. İnsan davranış modelinde tehlikeli koşullar tepkisel olarak bizi daha az değil, daha çok sosyal hale getirir. Sosyal toplanma ihtiyacı hissederken karantina, tecrit veya fiziksel mesafenin korunması ihtiyacıyla oluşan bu çelişkili durum ile başa çıkmak şu anda karşılaştığımız en büyük zorluk olsa gerek.
 
Belli bir süre için evinde kalması gereken insanlar bu dönemi fırsat olarak değerlendirmelidir.
 
Karantinayı Sağlıklı ve Verimli Hale Getirebilmek için:
       I.          Karantinanın önemini anla!

• Amacınızı ve nasıl uygulayabileceğinizi doğru öğrenin
  
• Kendinizi ve başkalarını korumanın önemine inanın.
• Karantina döneminde genel ve tıbbi malzemeleri tedarik ederek kendinizi güvende hissedin.

      II.         Gerekli bilgilere sahip ol!

• Basit ve anlaşılır olan bilgileri tercih etmek hataya düşme ihtimalini düşürür.
  
• Doğru bilgilenmek devamlı bilgi toplamak demek değildir.   
  
• Pandemi dönemlerinde yalan haberler ve korkutucu komplo teorileri ile sık karşılaşılır.
  
• Gereksiz teorilerden uzak durmak ve sosyal medyadan gerekirse uzaklaşmak faydalı olacaktır. 
  
• Anlaşılmaz, kanıtı olmayan, belirsiz bilgilerden uzak kalınmalıdır.
  
• En önemli kaynak olarak bilim insanlarının verdiği bilgileri takip edilmesi önerilir: Dünya Sağlık Örgütü, Sağlık Bakanlığı, TTB, KLİMİK gibi uzman kuruluşların bilgileri takip edilmelidir. 

      III.        Yaşam alanında sağlıklı yaşam koşulları uygula!

• Uyku-uyanıklık döngüsünün düzenli olması gerektiğini unutmayın.
  
• Sağlıklı ve düzenli beslenin.   
  
• Sigara, alkol ve madde kullanımından kaçının.
  

      IV.       Dış mekanlarda zorunlu bulunmak!

• Fiziksel mesafenin korunması için toplanma yerlerinden uzak durun.
  
• Toplu taşıma araçlarını kullanmamaya çalışın.
  
• Kişiler arası mesafeyi en az 2 metre olarak belirleyerek hareket edin.
  

       V.        İletişim!     

• Aile bireyleri ile devamlı iletişim halinde olun.
• İnternet erişimi ile sosyal medya aracılığı ile aile bireyleri, arkadaşlar, akrabalar ile temas kurun yani sosyalleşmeye devam  edin.
• Özellikle ileri yaş, yalnız yaşayan aile bireyleri ile günlük iletişime devam edin.
  

       VI.       Boş zamanı değerlendiren aktiviteler ile ilgili program yap!

• Kitap okuyun, müzik dinleyin, bilim ve sanat aktivitelerini takip edin.  
  

       VII.      Düzenli egzersiz yap!

• Uzun süreli hareketsizliği engellemek, kalori dengesi ve stres yönetimi için en az haftada 3 gün 
  
• 30-60 dakika /gün egzersiz yapın.
  

       VIII.     Kaygı, korku, öfke gibi psikolojik belirtiler!

• Aile hekiminiz veya iletişim kuracağınız takibinde olduğunuz hekiminiz ile on-line veya telefon ile iletişim kurarak ilaç veya terapi yardımı almaktan kaçınmayın.
  

       IX.       Hayal kur ve umudunu kaybetme!