KAROTİS ARTER (ŞAH DAMARI) TIKANMASI

ORTA–İLERİ YAŞ GRUPLARINDA İHMAL EDİLMEMESİ GEREKEN HASTALIK
​
Boynumuzun her iki tarafında  kalpten beyne doğru uzanan  karotis arterleri (Şah damarı olarak bilinir), beyine doğru yol alırken tıpkı bir ağacın dallarına ayrıldığı gibi önce iki ana dal ve sonrasında bir çok küçük dallara  ayrılarak yüz, boyun bölgesi  ve beyin içinde bir çok ince dallar ile  anatomik dağılımını yaparak baş ve beynimizin  kan dolaşımını sağlar.
Karotis arterinin  daralması (stenoz) veya tam tıkanması (okluzyon),  inme veya serebrovasküler (beyin damar hastalıkları)  hastalığının en önemli sebeplerinden biri olduğundan dolayı   hastalık belirtileri oluşmadan önce kontrol edilmesi  çok önemlidir.

Karotis arter hastalığına bağlı serebrovasküler hastalıklar, gelişmiş ülkelerde kalp hastalıkları ve kanserden sonra gelen en sık ölüm nedenidir.
İnme (felç)  süreci , hayati  öneme sahip olduğu için  bu hastalığa sebep olan risk faktörleri bilinmeli  ve gerekirse  erken tetkik ve proflaktik (önleyici) tedaviler yapılmalıdır.
Bilimsel verilerden elde edilen bulgular  %50 ve üzerinde karotis damar darlığı görülme sıklığının 66- 93 yaşlar arasındaki kadınlarda %7, aynı yaş aralığındaki erkeklerde ise %9 olduğunu göstermektedir.
Ateroskleroz (damar sertliği ) olarak adlandırılan süreçte;   karotis arteri  iç yüzeyinde (intima) bozulma ve plakların (pıhtı) oluşumu ile  zamanla   farklı derecelerde daralmalar ortaya çıkar.  Bu daralmanın etkisi ile   gerekli kan ilgili bölgelere ulaşamıyabilir veya  plaklarda zamanla oluşan pıhtı parçacıkları kan dolaşımı ile beyinde devam eden damar yatağında başka  bir yere ilerleyip  damarın tıkanmasına neden olarak ciddi nörolojik  bulgulara sebep olabilir.
Karotis  arter hastalığı için bazı Risk faktörlerinin katkıda bulunduğu bilinmelidir.

1. Hipertansiyon
2. Diyabetes Mellitus veya İnsülin direnci
3. Sigara ve aşırı alkol tüketimi
4. Hiperlipidemi (yüksek  LDL  kolesterol ve Trigliserid seviyesi)
5. Obesite
6. İleri yaş
7. İnaktivite , hareketsiz  yaşam
8. Ailede   ateroskleroz ile ilgili hastalıkların  varlığı

Önemle vurgulanması gereken  durum;  Ateroskleroz (damar sertliği) için orta–ileri yaş döneminde bazı risk faktörleri varsa şikayet ve hastalık bulgusu gelişmesini beklemeden Karotis arterleri  incelenmelidir.

TANI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Karotis hastalığına bağlı inme öncesinde kısa süreli yüz, kol ve bacakta  uyuşma  veya  kuvvet kaybı, konuşma bozukluğu , görmede  bulanıklık veya görememe gibi  haberci belirtiler (geçici iskemik atak denilen  kısa süreli ataklar halinde) yaşanabileceği gibi  bazen de hiçbir öncü belirti olmadan tüm bulgular kalıcı olarak  ortaya çıkabilir.

Geçici iskemik ataklar veya kalıcı inme oluşmadan önce hiçbir belirti vermediği dönemde karotis  damar hastalığını erken teşhis etmek oldukça önemlidir.

Nöroloji uzmanı tarafından periyodik muayeneler ile  fiziksel ve nörolojik değerlendirme yapılarak  risk  faktörleri  araştırılmalı  ve karotis arter olasılığı  olabileceği  düşünülüyorsa şu testler  yapılmalıdır ;

• Karotis Doppler Ultrasonografi ; Ağrısız , sadece ses dalgaları kullanılarak yapılan  kısa sürede  değerlendirilen  testtir.  Tanı aşamasında ilk yapılması gereken  tetkiktir.
• Manyetik  Resonans  Anjiyografi  (MRA)  veya  Bilgisayarlı Tomografi Anjiyografi (BTA) ;  Günümüzde  kısa sürede ve kolayca yapılan  anjiyografi tetkikleridir. Doppler  USG  değerlendirmesinde ileri derecede  daralma  düşünülüyorsa   darlığın yeri ve derecesini daha  detaylı  görebilmek için  yapılması gereken tetkiklerdir.
• Karotis DSA:  Kasık veya kol damarından kontrast madde verilerek  beyin damar yapısını detaylı inceleyen klasik anjiyografi  tetkikidir.  BTA veya  MRA  tetkiklerinden önce  tek yapılan  altın standart  tetkik idi. Daha  kolay  yapılabilmesi sebebiyle  BTA veya MRA  hastanın durumuna göre tercih edilebilir  veya  Karotis damar daralmasında  stent uygulaması düşünülüyorsa  tercih edilen tetkik DSA olmalıdır.

TEDAVİ

• İlaç tedavisi: Nöroloji uzmanı tarafından  tanı  konularak tedavi programına alınır. Hafif veya orta derecede darlıklarda cerrahi  düşülmeyen hastanın risk  faktörleri varsa tedavi edilir ve aynı zamanda kan sulandırıcı denilen  Antiaggregan veya Antikoagulan ilaçlar kullanılabilir.  
• Cerrahi tedavi: Karotis darlığının derecesine bağlı olarak  cerrahi tedavi düşünülüyorsa girişimsel Nöroradyoloji uzmanları  eşliğinde darlık giderici  müdahele (karotis stent uygulaması) veya damar cerrahları tarafından  (karotid endarterektomi) cerrahi müdahele yapılabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.